Εισαγωγικό κείμενο: Στο πλαίσιο του προγράμματος "Νέοι παιδαγωγοί σε δράση" παρουσιάσαμε σε σχολεία του Δήμου Δέλτα παραστάσεις αφήγησης λαϊκών παραμυθιών με συνοδεία ζωντανής από την Ανθή Θάνου και τον Αλέξανδρο Μακρή. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από το Ίδρυμα Ι.Λάτσης.

Οι «νέοι παιδαγωγοί σε δράση» ταξίδεψαν με παραμύθια σε σχολεία του Δήμου Δέλτα


Παραστάσεις αφήγησης λαϊκών παραμυθιών με συνοδεία ζωντανής μουσικής παρέα

με την Ανθή Θάνου και τον Αλέξανδρο Μακρή

Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ι. Λάτση

 

Η Σχεδία στην πόλη υλοποιεί το πρόγραμμα "Νέοι παιδαγωγοί σε δράση" σε σχολεία και Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης του Δήμου Δέλτα με στόχο να προσφέρουμε δημιουργικές δράσεις εκπαίδευσης και συμπερίληψης για παιδιά, εκπαιδευτικούς, γονείς και παππούδες. Επίσης να αναπτύξουμε έναν εποικοδομητικό διάλογο και ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και καλών πρακτικών με τους φορείς των τοπικών κοινοτήτων.

Στις δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνονται δημιουργικά εργαστήρια ρομποτικής, ψηφιδωτού και ρομποτικής, εκπαιδευτικό πρόγραμμα γαι τα δικαιώματα, την αποδοχή και το σεβασμό της διαφορετικότητας, διαδικτυακή ημερίδα για γονείς και εκπαιδευτικούς και καλλιτεχνικές παραστάσεις. 

Στον κύκλο των εργαστηρίων συμμετείχαν μέχρι σήμερα περισσότερα από 380 παιδιά. Οι επισκέψεις θα ολοκληρωθούν έως τις 15 Δεκεμβρίου. 

Οι καλιτεχνικές παραστάσεις που παρουσιάσαμε ήταν αφηγήσεις λαϊκών παραμυθιών θέλοντας να προσφέρουμε στα παιδιά την ευκαιρία να γνωρίσουν τον πλούτο της προφορικής λαϊκής μας παράδοσης.


Πρώτοι σταθμοί του ταξιδιού μας ήταν η Β’ τάξη του 1ου δημοτικού σχολείου Σίνδου και το 3ο νηπιαγωγείο Διαβατών.

Η αφηγήτρια Ανθή Θάνου ξετύλιξε το κουβάρι με τα παραμύθια κι ο μουσικός Αλέξανδρος Μακρής μας μάγεψε με τη μουσική…


Τα λαϊκά παραμύθια έχουν αυτήν την παράξενη δύναμη να μας πηγαίνουν σε άλλους τόπους, πέρα από το χρόνο, όπου όλα μπορούν να συμβούν με αλλιώτικο τρόπο…

Είχαμε τη χαρά να ζήσουμε αυτήν την εμπειρία παρέα με τα παιδιά και ελπίζουμε να αφηγήθηκαν τα παραμύθια με το δικό τους τρόπο στην οικογένεια τους. Και στο τέλος να ψιθύρισαν… ήμουνα κι εγώ εκεί κι είχα παπούτσια από χαρτί….

Ευχαριστούμε πολύ τους εκπαιδευτικούς των σχολείων για την υποδοχή και τη ζεστή φιλοξενία. Ευχαριστούμε τους μικρούς μας φίλους για τις όμορφες στιγμές!

Ζητήσαμε από την Ανθούλα να μοιραστεί μαζί μας λίγα λόγια για το λαϊκό παραμύθι…

Για πλησιάστε… Αρχή του παραμυθιού, καλησπέρα σας!

Ένα παραμύθι για… το παραμύθι
Μια φορά κ’ έναν καιρό οι άνθρωποι έλεγαν παραμύθια. Σαν έδυε ο ήλιος μαζεύονταν στα σπίτια, στους μύλους, στα τσαγκαράδικα στους φούρνους ή ακόμα και στο γιαλό και έκαναν νυχτέρια. Στο νυχτέρι ο καθένας έφερνε και τη δουλειά του: οι γυναίκες το πλέξιμο, το γνέψιμο, τη ρόκα… οι άντρες το ξεσπύρισμα, τα δίχτυα. Μα σαν πέρναγε καμπόσο η ώρα και τα βλέφαρα έγερναν και ο ύπνος παραμόνευε αρχίναγαν τα παραμύθια. Αυτός που ήξερε τα περισσότερα και τα μεγαλύτερα παραμύθια ήταν ο παραμυθάς ή η παραμυθού της συντροφιάς. Σαν λιγόστευαν λοιπόν οι κουβέντες και απλώνονταν η σιωπή αρχίναγε εκείνος-η το παραμύθι. Συνήθως έλεγε φράσεις - κλειδιά που όλοι ήξεραν ότι τώρα άφηναν την πραγματικότητα και ξεκινούν για ένα ταξίδι στη φαντασία. Έλεγε…

«Μια φορά και έναν καιρό»
ή «Αρχή του παραμυθιού καλησπέρα της αφεντιάς σας»
‘η «κόκκινη κλωστή δεμένη
στην ανέμη τυλιγμένη
δως’ της κλώτσο να γυρίσει
παραμύθι ν’ αρχινήσει»

Ύστερα ξεκινούσε το παραμύθι που όσο διαρκούσε κανένας δεν μίλαγε. Ο παραμυθάς ξεκινούσε μαλακά, χρωματίζοντας τη φωνή του, (αλλάζοντας τη χροιά της φωνής, αλλάζοντας ύφος, κάνοντας κινήσεις με τα χέρια, το σώμα, το κεφάλι, κάνοντας παύσεις όπου θεωρούσε απαραίτητο.
Η διάθεση του κοινού ήταν αυτή που ρύθμιζε τις περισσότερες φορές την έκταση του παραμυθιού. Αν ο παραμυθάς έκρινε ότι το ακροατήριο του άντεχε την επιμήκυνε την αφήγηση, προσθέτοντας επεισόδια στο παραμύθι. Αντίθετα αν ένιωθε την κούραση του κοινού συντόμευε την αφήγηση χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως:
«επειδή η νύχτα είναι μικρή, άλλοι σειόνται κι άλλοι ξώνται κι άλλοι ανάσκελα κοιμόνται»

Το παραμύθι έφτανε πάλι από εκεί που είχε ξεκινήσει: στη σιωπή.
Φράσεις – κλειδιά, οι κατακλείδες, υπάρχουν και για το τέλος όπως:
«και έζησαν αυτοί καλά και ‘μεις καλύτερα»

ή «παραμύθι μύθαρος
η κοιλιά σας πίθαρος»
ή «πέρασα και ‘εγώ από κει
κι είχα παπούτσια από χαρτί
και λιώσανε και πάνε
και γάμο εγώ δεν πρόκαμα».

Οι ακροατές είχαν ταξιδέψει μαζί με τους ήρωες του παραμυθιού πολύ μακριά.
Είχαν φτάσει στα πέρατα της γης. Είδαν δράκους να νικιούνται από μικρόσωμους ανθρώπους, βασιλόπουλα να μεταμορφώνονται σε περιστέρια, βασιλοπούλες να λιώνουν σιδερένια παπούτσια ψάχνοντας τη μοίρα τους, ζώα να τραγουδούν, τον ήλιο και το φεγγάρι να μαλώνουν. Και αφού τα είδαν και τα πίστεψαν, γύριζαν πίσω στην πραγματικότητα.
Όμως όλα αυτά γίνονταν τα παλιά χρόναι που δεν υπήρχε η τηλεόραση, το βίντεο, το σινεμά... Τα παραμύθια ζούσαν στις ψυχές των μικρών αλλά και των μεγάλων. Περνώντας τα χρόνια οι μεγάλοι αποφάσισαν ότι τα παραμύθια δεν κάνουν γι αυτούς. Ποιος πιστεύει τώρα σε παραμύθια, είναι ψέματα, είναι για παιδιά! Έτσι οι νεράιδες έπαψαν να κατεβαίνουν και να πλένουν στα ποτάμια τα μαντήλια τους, οι δράκοι κρύφτηκαν στις σπηλιές τους, τα μαγικά λυχνάρια χάθηκαν. Παρ’ όλιγο να χάνονταν όλα τα παραμύθια αν… αν τα παιδιά δεν πίστευαν και δεν πιστεύουν ακόμη σ’ αυτά. Τα παιδιά ζητούν ακόμα και τώρα να ταξιδεύουν με τα παλιά παραμύθια, να βρίσκουν παρηγοριά σ΄αυτά να πιστεύουν στις εξηγήσεις που δίνουν για πολλά φαινόμενα: ο μύλος αλέθει αλάτι γι’αυτό η θάλασσα είναι αλμυρή, να φαντάζονται τον βασιλιά με το δέντρο στην καρδιά, τον κασίδη τον σπανό, να κατανοούν παλιές λέξεις, να γνωρίζουν αντικείμενα ξεχασμένα που μόνο μέσα στα παραμύθια συναντά κανείς: το κόσκινο και το σκαφίδι.. αλλά και να νιώθουν το μούδιασμα της συγκίνησης όταν η Πούλια και ο Αστερνός ή ο Αυγερινός, τα δυο παιδιά αστέρια.
Τα παιδιά πότισαν το δέντρο των παραμυθιών και αυτό δεν μαράθηκε, κρατήθηκε ζωντανό. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έβγαλε και καινούργια φύλλα. Ξεπήδησαν καινούργιοι παραμυθάδες και παραμυθούδες κι άρχισαν πάλι να λένε ιστορίες σε μικρούς και μεγάλους.
Φορέστε λοιπόν κι εσείς σιδερένια παπούτσια και πάμε να τους προλάβουμε πριν να χαθούν για πάντα σε μαγικά μονοπάτια.

Ανθή Θάνου

Αφηγήτρια